Posts

Showing posts from June, 2018

"ड" जीवनसत्वाचा अभाव

Image
आपल्या शरीराला सर्वाधिक आवश्यक असलेले जीवनसत्त्व म्हणजे अ आणि ड. ही दोन जीवनसत्त्वे नसल्यास आपल्या आरोग्यावर फार गंभीर परिणाम होतात. ड जीवनसत्त्व हे सूर्यप्रकाशामध्ये विपुल प्रमाणात असते. आपला देश विषववृत्तावर वसलेला आहे आणि आपल्याला ड जीवनसत्त्व सहजपणे विनामूल्य मिळत असते. पण असे असूनही निसर्गाने आपल्याला दिलेले फुकटचे जीवनसत्त्व आपण घेतही नाही आणि त्याच्या अभावात अनेक धोक्यांना तोंड देतो. ड जीवनसत्त्वाच्या अभावी आपल्या जीवनामध्ये अनेक दोष निर्माण होतात. ते समजून घेतल्यास आपल्याला ड जीवनसत्त्व का आवश्यक आहे हे लक्षात येईल. आपले शरीर हाडांवर उभे असते आणि हाडे मजबूत असण्यावर आपल्या शरीराची तंदुरूस्ती अवलंबून असते. मात्र आपण ड जीवनसत्त्वाचा पुरेसा पुरवठा शरीराला केला नाही तर हाडे मजबूत राहत नाहीत. ती ठिसूळ होतात आणि थोड्याशाही लहानशा अपघाताने त्यांना फ्रॅक्चर होते. विशेष करून वृध्द वयामध्ये हा परिणाम फार तीव्रतेने जाणवतो. बरेच वृध्द लोक घराच्या बाथरूममध्ये घसरून पडतात आणि त्यांच्या हाडांना फ्रॅक्चर झाले की कायमचे अपंग होऊन बसतात. अशा लोकांनी हाडे मजबूत व्हावीत यासाठी कष्ट घेतले असत

सांधे का दुखतात..!

Image
सांधेदुखीचे अनेक कारणे आहेत. 'सांधे आहेत म्हणून ते दुखतात !' असे उत्तर माझ्या आजोबांनी त्यांच्या मित्राला दिल्याचे मला अजून आठवते. दोन हाडे एकमेकांना जोडण्यासाठी सांधे असतात. सांधे असल्यामुळेच शरीराची हालचाल होऊ शकते. सांध्यांमध्ये असलेल्या हाडांच्या टोकांभोवती एक कुर्चा असते. तसेच सांध्यांच्या पोकळीत एक द्रवपदार्थ असतो, जो वंगणासारखे काम करतो. म्हातारपणात हा द्रव कमी होतो. हाडे एकमेकांवर घासली जाऊ नयेत यासाठी ही रचना असते. वृद्धापकाळात या कुर्चेची झीज होते व हाडांची टोके एकमेकांवर घासून सांधे दुखायला लागतात. काही वेळा सांध्याच्या पोकळीत जंतूसंसर्गामुळे किंवा दुखापतीमुळे द्रव गोळा होतात व सूज येते. यामुळेही सांधे दुखायला लागतात. गाऊटसारख्या रोगात काही रासायनिक पदार्थांचे स्फटिक सांध्याच्या पोकळीत जमा होतात. साहजिकच सांधे दुखतात. लहान मुलांमध्ये हृदयाच्या आजारातही सांधे दुखतात. रोगप्रतिकारक संस्थेच्या काही रोगांमध्येही सांधेदुखी होते. सांधेदुखीच्या कारणानुरूप त्यावर उपचार करायला हवेत. काही सर्वसाधारण उपचार लक्षात घेऊ.   विश्रांती घेतल्याने सांधेदुखी कमी होते. दुखणाऱ

वडाच्या झाडाचे औषधी महत्व..!

Image
आयुर्वेद शास्त्रात वटवृक्षाला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. त्याची मूळे, पाने, फुले, फळे, साल, पारंब्या, चिक ह्या सगळ्यांचा औषधी उपयोग होतो व त्यामधून असंख्य आजारांवर उपचार करता येतो.वीर्य वाढवण्यासाठी व गर्भाशयाच्या शुद्धीसाठी वडापासून रामबाण औषध मिळते. म्हणूनच ह्याला संसारवृक्ष असेही म्हटले गेले आहे. १. झाडाचा चीक दातदुखी, संधिवात, कटिशूल इ. व्याधींवर उपयोगी आहे. तळपायांच्या भेगांवर याचा लेप देतात. २. वृक्षाच्‍या सालीचा काढा मधुमेहावर गुणकारी आहे. मुळांची साल परम्यावर उपयुक्त आहे. ३. पानांचे पोटीस गळवांवर बांधतात. वडाचे बी पौष्टिक व शीतकर (थंडावा देणारे) असते. ४. या वृक्षाची पाने तोड्ल्यावर जो चीक निघतो त्याचा औषध मध्ये मलामा सारखा उपयोग होतो.  ५.विंचवाचे विष कमी होण्यासाठी किंवा पायाच्या भेगा, चिखल्या ठिक होण्याासाठी पण चीक गुणकारी आहे.  ६. कोणत्याही अवयवात लचक भरणे किंवा संधिवातामुळे सांधे दुखणे यावर वडाची पाने तेल लावून थोडी गरम करून दुखर्या भागावर बांधल्यास सांधे मोकळे होतात.  ७. ताप कमी होण्यास ह्याचा पारंब्यांचा रस देतात. त्यामुळे लगेच घाम येऊन शरीराचा

पुदीने के फायदे..!

Image
कई बार हम साधारण सी बीमारी में भी घबरा जाते हैं लेकिन अगर हमें थोड़ा भी घरेलू नुस्खों के बारे में पता हो तो आसानी से तुरंत इलाज किया जा सकता है। हैजे में पुदीना, प्याज का रस, नींबू का रस बराबर-बराबर मात्रा में मिलाकर पिलाने से लाभ होता है। उल्टी-दस्त, हैजा हो तो आधा कप पुदीना का रस हर दो घंटे से रोगी को पिलाएं। आंत्रकृमि में पुदीने का रस दें। अजीर्ण होने पर पुदीने का रस पानी में मिलाकर पीने से लाभ होता है। पेटदर्द और अरुचि में 3 ग्राम पुदीने के रस में जीरा, हींग, कालीमिर्च, कुछ नमक डालकर गर्म करके पीने से लाभ होता है। प्रसव के समय पुदीने का रस पिलाने से प्रसव आसानी से हो जाता है। बिच्छू या बर्रे के दंश स्थान पर पुदीने का अर्क लगाने से यह विष को खींच लेता है और दर्द को भी शांत करता है। दस ग्राम पुदीना व बीस ग्राम गुड़ दो सौ ग्राम पानी में उबालकर पिलाने से बार-बार उछलने वाली पित्ती ठीक हो जाती है। पुदीने को पानी में उबालकर थोड़ी चीनी मिलाकर उसे गर्म-गर्म चाय की तरह पीने से बुखार दूर होकर बुखार के कारण आई निर्बलता भी दूर होती है। धनिया, सौंफ व जीरा समभाग में लेकर उसे भिगोकर प

साथीचे रोग..!

Image
एकाच गावात राहणार्‍या बर्‍याच लोकांना जेव्हा एकच आजार होतो, तेव्हा त्या आजाराला साथीचा आजार म्हणतात. एकेकाळी अशा साथीच्या आजारांना तोंड देताना मृत्युमुखी पडावे लागल्याची अनेक उदाहरणे असत साथीचे रोग त्या भागातील दूषित पाण्यामुळे होतात, डासांमुळे, कुत्र्यांमुळे किंवा उंदरांमुळे पसरतात, किंवा आजार झालेला रुग्ण दुसर्‍या व्यक्तीच्या संपर्कात दुसरी व्यक्ती आल्याने पसरतात. सामान्यपणे होणार्‍या अशा साथीच्या आजारांची ही यादी : इन्फ्ल्युएन्झा कांजिण्या चिकुनगुनिया टायफॉईड डांग्या खोकला डेंग्यू (डेंगी) धनुर्वात मलेरिया पटकी (कॉलरा) प्लेग महारोग (कु्ष्ठरोग) क्षय नारू : दूषित पाणी पिण्याने होणारा हा रोग आता भारतातून हद्दपार झाला आहे. २००१ सालानंतर भारतात नारूचा रोगी सापडलेला नाही. देवी : डॉ. एडवर्ड जेन्नर यांनी इ.स. १७९६मध्ये देवीवरील लस शोधली. नंतर जगभर लसीकरणाची मोहीम सुरू झाली. पुण्यामध्ये १८०४मध्ये दुसऱ्या बाजीरावांनी स्वत:ला आणि कुटुंबीयांना एका इंग्रज डॉक्‍टरकडून लस टोचवून घेतली होती. सुमारे पावणेदोनशे वर्षांमध्ये भारतीयांनी सातत्याने केलेल्या प्रयत्‍नांनांमु

योग के फायदे..!

Image
शरीर को अलग अलग मुद्राओं में मोड़ना या असंभव लगने वाली क्रियाएं करना ही योग नहीं है। योग में व्यक्ति का मस्तिष्क और शरीर कुछ इस तरह मिलते हैं जिससे दिमागी कसरत तो होती ही है साथ ही शरीर को बिना कोई नुकसान पहुंचे अत्यंत लाभ भी मिलते हैं।  योग से उच्च रक्तचाप सामान्य होता है, तनाव कम होता है, मोटापे और कोलेस्ट्रोल पर नियंत्रण होता है इसके साथ ही व्यक्ति का रक्तसंचार तेज होता है जिससे सौंदर्य में भी वृद्धि होती है। इसका प्रभाव तन ही नहीं बल्कि मन पर भी पड़ता है। योग करने से मन शांत रहता है। योग के जादुई फायदों के कारण ही पूरा संसार अब योग की ओर बढ़ रहा है। आध्यात्मिक दृष्टि से भी योग के अलग फायदे हैं।  योगासन के गुण और लाभ 1- मन की शांति योग के संपूर्ण रूप से सांस लेने और संतुलन वाले आसनों पर केंद्रित होने के कारण मस्तिष्क शांत रहता है। साथ ही शरीर भी संतुलित रहता है। इसके कारण हम मस्तिष्क के दोनों भागों से काम लेते हैं जिससे आंतरिक संचार बेहतर होता है। योग करने से मस्तिष्क के सोचने और सृजनात्मकता वाले हिस्सों का भी संतुलन बना रहता है। 2- गर्भावस्था में योग गर्भावस्था म

योगासन - व्यायाम..!

Image
योगासने आजच्या जगात खूप फायदेशीर मानले जातात. योगामुळे शरीराला आणि मनाला शांती मिळते. अनेक आजारांवर योगामुळे मात केली जाऊ शकते. आयुर्वेदाच्या दिनचर्येत योगासने-व्यायामाचा समावेश केलेला आहे. योगासने-व्यायामाचे फायदे सांगताना दीर्घायुष्य प्राप्त होण्यासाठी शरीर आणि मन निरोगी असणं गरजेचं असतं. योगासने-व्यायामाच्या नित्य अभ्यासामुळे ते सहज शक्य आहे. व्यायामाचा उद्देश `व्यायाम स्थैर्यकराणाम्’ हा आहे. म्हणजेच शरीर स्थिर करण्यासाठी व्यायामाची आवश्यकता आहे. आजच्या बैठय़ा जीवनशैलीमुळे तसेच व्यायामाच्या अभावामुळे निर्माण होणार्या व्याधींच्या संख्येत वाढ होते आहे. हृदयरोग, उच्च रक्तदाब, मधुमेह, रक्तातील कोलेस्ट्रॉल वाढणे याचे प्रमाण वाढते आहे ते व्यायामाच्या अभावामुळेच. आयुर्वेद व योगासने योग ही प्राचीन भारतीय जीवन पध्दती आहे. आयुर्वेद आणि योग या दोन्ही शास्त्रांचं मूळ स्त्रोत `वेद’ आहे. यात शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्याचा विचार केलेला आढळतो. निरोगी राहण्यासाठी शरीर आणि मन यांचा समतोल राखणे गरजेचे आहे. त्यासाठी योगासारखे दुसरे साधन नाही. योगासनं करताना स्नायूंची लवचिकता व

माइग्रेन का आयुर्वेदिक उपचार

Image
माइग्रेन (Migraine) माइग्रेन एक गंभीर बीमारी है जिसका समय रहते उपचार होना जरूरी है। माइग्रेन में रोगी को बेचैन कर देने वाला दर्द होता है। माइग्रेन को कई नामों से जाना जाता है। इसे आधे सिर का दर्द, सुदाअ निस्फी, शकीका आदि भी कहा जाता है। कई बार दवाइयों से भी माइग्रेन का दर्द कम नहीं होता है। यह दर्द सुबह से ही शुरू हो जाता है। और दिन में यह दर्द काफी तेज हो जाता है। माइग्रेन किस वजह से होता है यह भी जानना जरूरी है। माइग्रेन की मुख्य वजह है, चिंता करना, देर रात तक काम करना, मानसिक दुर्बलता, जुकाम, नजला, कब्ज, मलेरिया का प्रभाव आदि। महिलाओं में माइग्रेन के मुख्य कारण है, हिस्टीरिया, अधिक शारीरिक या मानसिक कार्य करना, सदमा लगना, बेवजह पेरशान रहना आदि। महिलाएं पुरूषों की तुलना में माइग्रेन से अधिक पीड़ित रहती हैं। माइग्रेन के रोगी के लक्षण इस रोग में सिर दर्द का अधिक होना, सिर के दायें या बायें भाग में दर्द होना, दर्द की वजह से उल्टी आना, सिर में दर्द के साथ शरीर में सुन्नता भी आ सकती है। आधे सिर में दर्द बने रहना आदि लक्षण होते हैं। यह दर्द सिर से शुरू होकर आंख और जबड़े तक फैल

Benefits of warm Water..!

Image
IT'S VERY IMPORTANT AND CAN SAVE SOMEONE'S LIFE.  A group of Japanese Doctors confirmed that warm water is 100% effective in resolving some health problems such as:- 1. Migraine 2. High blood pressure 3. Low blood pressure 4. Pain of joints 5. Sudden increase and decrease of heartbeat 6. Epilepsy 7. Decreasing level of cholesterol  8. Cough 9. Bodily discomfort 10. Golu pain 11. Asthma 12. Hooping cough  13. Blockage of veins 14. Disease related to Uterus & Urine  15. Stomach problems 16. Poor appetite 17. Also all diseases related to the eyes, ear & throat. 18. Headache HOW TO USE WARM WATER Get up early in the morning and drink approximately 2 glasses of warm water when the stomach is empty. You may not be able to make 2 glasses at the beginning but slowly you will. NOTE:  DO NOT eat anything 45mins after taking the water.  The warm water therapy will resolve th

शरीर की कुछ जानकारी..!

Image
जबरदस्त फेफड़े हमारे फेफड़े हर दिन 20 लाख लीटर हवा को फिल्टर करते हैं. हमें इस बात की भनक भी नहीं लगती. फेफड़ों को अगर खींचा जाए तो यह टेनिस कोर्ट के एक हिस्से को ढंक देंगे. ऐसी और कोई फैक्ट्री नहीं हमारा शरीर हर सेकंड 2.5 करोड़ नई कोशिकाएं बनाता है. साथ ही, हर दिन 200 अरब से ज्यादा रक्त कोशिकाओं का निर्माण करता है. हर वक्त शरीर में 2500 अरब रक्त कोशिकाएं मौजूद होती हैं. एक बूंद खून में 25 करोड़ कोशिकाएं होती हैं. लाखों किलोमीटर की यात्रा इंसान का खून हर दिन शरीर में 1,92,000 किलोमीटर का सफर करता है. हमारे शरीर में औसतन 5.6 लीटर खून होता है जो हर 20 सेकेंड में एक बार पूरे शरीर में चक्कर काट लेता है. धड़कन, धड़कन एक स्वस्थ इंसान का हृदय हर दिन 1,00,000 बार धड़कता है. साल भर में यह 3 करोड़ से ज्यादा बार धड़क चुका होता है. दिल का पम्पिंग प्रेशर इतना तेज होता है कि वह खून को 30 फुट ऊपर उछाल सकता है. सारे कैमरे और दूरबीनें फेल इंसान की आंख एक करोड़ रंगों में बारीक से बारीक अंतर पहचान सकती है. फिलहाल दुनिया में ऐसी कोई मशीन नहीं है जो इसका मुकाबला कर सके. नाक

मांसपेशियों में दर्द को दूर करने के उपाय..!

Image
मांसपेशियों में दर्द को दूर करने के उपाय आजकल की व्‍यस्‍त और भाग-दौड़ भरी दिनचर्या में मांसपेशियों में दर्द एक आम समस्‍या बन गई है। वैसे तो मांसपेशियों का दर्द किसी भी उम्र के व्यक्ति को हो सकता है, लेकिन तीस से चालीस वर्ष की आयुवर्ग के युवाओं में यह समस्‍या तेजी से बढ़ रही है। मांसपेशियों में जरूरत से ज्‍यादा दबाव पड़ने के कारण उनमें दर्द होता है। इसके कारण मात्र कुछ विशेष मांसपेशियों में दर्द होता हे जो काम करते समय या इसके बाद शुरू हो सकता है। कामकाजी युवक-युवतियों के इसकी चपेट में आने से कार्य क्षमता भी प्रभावित होती है। यहां ऐसे कुछ नुस्खे दिए जा रहे हैं, जिन्हें आजमाकर आपको दर्द से राहत मिल सकती है।  मालिश थकान भरी शारीरिक गतिविधियों के बाद ऑक्सीजन की कमी से मांसपेशियों में खिंचाव की समस्या हो सकती है। मांसपेशियों में खिंचाव के कारण वह सिकुड़ जाती हैं, जिससे उनमें रक्त प्रवाह ठीक से नहीं हो पाता। और उनमें दर्द होने लगता है। लेकिन सही तरीके से दर्द वाले स्‍थान पर मालिश करने से रक्‍त प्रवाह में सुधार होता है और दर्द से राहत मिलती है।  स्ट्रेचिंग वैसे तो मांसपेशियों

Signs of Lung Cancer..!

Image
The worst part regarding this type of cancer is the fact that the general prognosis is very poor. Doctors often diagnose the disease when it reaches an advanced stage.  The term stage is used to describe the extent to which the cancer has spread.  For early stage lung cancer, which is localized to the lungs,  a 5-year survival is about 54 percent, while it is only 4 percent in advanced stage. Long lasting Cough A cough that lasts longer than usual it is always a bad sign. A cough from a cold does not last longer than two weeks and it is not the sign of lung cancer, but if a cough is present for a longer period of time that might be the symptom of cancer. By any chance if you have a such cough, don’t hesitate to visit a doctor and have some tests done. Change in Cough If you are a long-time smoker, you probably have a chronical cough and need to be more careful, because it is more difficult to distinguish the cough symptom from a regular cough. If you ha

पार्किंसन रोग (Parkinson's disease)

Image
पार्किंसन रोग (Parkinson's disease or PD) केन्द्रीय तंत्रिका तंत्र का एक रोग है जिसमें रोगी के शरीर के अंग कंपन करते रहते हैं। पार्किंसन किसी को तब होता है जब रसायन पैदा करने वाली मस्तिष्क की कोशिकाएँ गायब होने लगती हैं लक्षण पार्किन्‍सोनिज्‍म का आरम्भ आहिस्ता आहिस्ता होता है। पता भी नहीं पडता कि कब लक्षण शुरु हुए। अनेक सप्ताहों व महीनों के बाद जब लक्षणों की तीव्रता बढ जाती है तब अहसास होता है कि कुछ गडबड है। डॉक्टर जब हिस्‍ट्री (इतिवृत्त) कुरेदते हैं तब मरीज व घरवाले पीछे मुड कर देखते हैं याद करते हैं और स्वीकारते हैं कि हां सचमुय ये कुछ लक्षण, कम तीव्रता के साथ पहले से मौजूद थे। लेकिन तारीख बताना सम्भव नहीं होता। कभी-कभी किसी विशिष्ट घटना से इन लक्षणों का आरम्भ जोड दिया जाता है - उदाहरण के लिये कोई दुर्घटना, चोट, बुखार आदि। यह संयोगवश होता है। उक्त तात्कालिक घटना के कारण मरीज का ध्यान पार्किन्‍सोनिज्‍म के लक्षणों की ओर चला जाता है जो कि धीरे-धीरे पहले से ही अपनी मौजूदगी बना रहे थे। बहुत सारे मरीजों में पार्किन्‍सोनिज्‍म रोग की शुरुआत कम्पन से होती है। कम्पन अर्थात् धूजनी

अस्थमा (दमा) ..!

Image
अस्थमा के इलाज के घरेलू उपाय श्वसन नलिका में किसी संक्रमण और रोग के कारण खांसी आना और सांस लेने में तकलीफ़ होना, अस्थमा रोग (दमा रोग) कहलाता है। आपने किसी न किसी को सांस लेने में मुश्किल होने पर इंहेलर पम्प का इस्तेमाल करते देखा होगा। यह किसी भी उम्र में किसी को भी हो सकती है। इस बीमारी में श्वसन नलिका में अंदर की तरह सूजन आ जाती है। इस सूजन के कारण सांस की नली काफ़ी संवेदनशील हो जाती है। जिससे फेफड़ों में हवा कम पहुंचती है। इस आलेख में अस्थमा के उपचार के बारे में जानेंगे। दमा रोग एक प्रकार की एलर्जी है, जिस कारण सांस लेने में तकलीफ़ हो जाती है। इस रोग से पीड़ित व्यक्ति सांस लेने में दिक़्क़त महसूस करता है, अक्सर उसकी सांस फूल जाती है या फिर सांस लेने में परेशानी होती है। अस्थमा रोग दो तरह का होता है – स्पेसिफ़िक और नॉनस्पेसिफ़िक । 1. स्पेसिफ़िक – इसमें किसी एलर्जी के कारण सांस फूलने लगती है। 2. नॉन स्पेसिफ़िक – इसमें भारी काम करने पर, मौसम में बदलाव या फिर आनुवांशिक कारणों से समस्या होती है। अस्थमा रोग के कारण – मिलावटी खान पान और ग़लत आदतें – तनाव, क्रोध या डर

स्वस्थ जीवनशैली के लिए प्रश्नावली..!

Image
1. सुबह उठ कर कैसा पानी पीना चाहिए? उत्तर - हल्का गर्म 2. पानी पीने का क्या तरीका होता है? उत्तर - सिप सिप करके व नीचे बैठ कर 3. खाना कितनी बार चबाना चाहिए? उत्तर. - 32 बार 4. पेट भर कर खाना कब खाना चाहिए? उत्तर. - सुबह 5. सुबह का नाश्ता कब तक खा लेना चाहिए? उत्तर. - सूरज निकलने के ढाई घण्टे तक 6. सुबह खाने के साथ क्या पीना चाहिए? उत्तर. - जूस 7. दोपहर को खाने के साथ क्या पीना चाहिए? उत्तर. - लस्सी / छाछ 8. रात को खाने के साथ क्या पीना चाहिए? उत्तर. - दूध 9. खट्टे फल किस समय नही खाने चाहिए? उत्तर. - रात को 10. आईसक्रीम कब खानी चाहिए? उत्तर. - कभी नही 11. फ्रिज़ से निकाली हुई चीज कितनी देर बाद खानी चाहिए? उत्तर. - 1 घण्टे बाद 12. क्या कोल्ड ड्रिंक पीना चाहिए? उत्तर. - नहीं 13. बना हुआ खाना कितनी देर बाद तक खा लेना चाहिए? उत्तर. - 40 मिनट 14. रात को कितना खाना खाना चाहिए? उत्तर. - न के बराबर 15. रात का खाना किस समय कर लेना चाहिए? उत्तर. - स

पीठ को सीधा रखकर बैठें..!

Image
शरीर के भीतरी अंगों के आराम में होने का खास महत्व है। इसके कई पहलू हैं। फिलहाल हम इसके सिर्फ एक पहलू पर विचार कर रहे हैं। शरीर के ज्यादातर महत्वपूर्ण भीतरी अंग छाती और पेट के हिस्से में होते हैं। ये सारे अंग न तो सख्त या कड़े होते हैं और न ही ये नट या बोल्ट से किसी एक जगह पर स्थिर किए गए हैं। ये सारे अंग ढीले-ढाले और एक जाली के अंदर झूल रहे से होते हैं। इन अंगों को सबसे ज्यादा आराम तभी मिल सकता है, जब आप अपनी रीढ़ को सीधा रखकर बैठने की आदत डालें। पीठ को सीधा रखें आधुनिक विचारों के मुताबिक, आराम का मतलब पीछे टेक लगाकर या झुककर बैठना होता है। लेकिन इस तरह बैठने से शरीर के अंगों को कभी आराम नहीं मिल पाता। इस स्थिति में, शारीरिक अंग उतने ठीक ढंग से काम नहीं कर पाते जितना उनको करना चाहिए - खासकर जब आप भरपेट खाना खाने के बाद आरामकुर्सी पर बैठ जाएं। आजकल काफी यात्राएं आराम कुर्सी में होती हैं। अगर आप कार की आरामदायक सीट पर बैठकर एक हजार किलोमीटर की यात्रा करते हैं, तो आप अपने जीवन के कम-से-कम तीन से पांच माह खो देते हैं। ऐसा इसलिए होता है, क्योंकि लगातार ऐसी मुद्रा में बैठे रह

सफेद दाग (Leucoderma)

Image
सफेद दाग क्या है इस रोग में त्वचा का प्राकृतिक रंग बदल जाता है और वहां सफेदी आ जाती है। सफेदी के कारण इसे शिवत्र भी कहते हैं। इस रोग को हिन्दी में ‘श्वेत कुष्ठ’ अथवा ‘सफेद कोढ़’ के नामों से भी जाना जाता है, परंतु कुछ चिकित्सक इसे ‘कोढ़” न मानकर एक अलग ही रोग मानते हैं। शरीर के किसी भी हिस्से पर त्वचा का रंग में बदलाव होकर धीरे-धीरे यह रोग फैलता जाता है और एक समय ऐसा आता है, जब लगभग सारा शरीर ही सफेद हो जाता है। शरीर के विभिन्न भागों (चेहरा, होंठ, टांग, हाथ) पर पहले छोटे-छोटे सफेद दाग या सफेद चकत्ते पड़ जाते हैं, परंतु बाद में वे धीरे-धीरे फैलते जाते हैं | यह रोग संक्रामक नहीं होता और न ही इसके होने पर दर्द होता है। मेडिकल टर्म में इस समस्या को vitiligo के नाम से जाना जाता है | दरअसल त्वचा के बाहरी स्तर में मेलेनिन नामक रंजक द्रव्य रहता है, जो त्वचा को प्राकृतिक रंग देता है। विभिन्न कारणों से इसके ठीक से काम न करने से सफेद दाग उत्पन्न होते है | ये सफेद दाग कभी-कभी तो अपने आकार में सिमटकर ही रह जाते हैं और कभी-कभी शरीर पर अत्यधिक फैल जाते हैं। यदि त्वचा पर हल्के सफेद दाग और दाग

आम्लपित्त म्हणजे काय ?

Image
आम्लपित्त म्हणजे जठरात प्रमाणापेक्षा जास्त आम्ल तयार होणे. साधारणतः पचनसंस्थेत आम्लाची, अल्कलीची निर्मिती होत असते. आम्लाची निर्मिती झाल्यावर त्याच्या उदासिनीकरणासाठी त्याविरुद्ध अल्कलीचे प्रमाण वाढते. अल्कली निर्माण होण्यास गॅस्ट्रीन हे संप्रेरक कारणीभूत असते. अल्कलीचे प्रमाण वाढले की, व्हॅगस नावाच्या चेतातंतूद्वारे उद्दीपन होऊन आम्लाची निर्मिती होते व अल्कली उदासीन होतात. परंतु बऱ्याचवेळा उदासिनीकरणानंतरही आम्लाची निर्मिती होत राहते व जादा आम्ल तयार होण्याने तक्रारी सुरू होतात. यालाच आम्लपित्त होणे असे म्हणतात. या जास्तीच्या अाम्लामुळे पोटात / छातीत जळजळ, तोंडाला आंबट पाणी येणे व कधी कधी उलटी होणे, अशा तक्रारी सुरू होतात. आम्लपित्ताच्या तक्रारी पुढे अन्नमार्गात होणाऱ्या अल्सरमध्ये म्हणजे व्रणात रूपांतर होऊ शकते. आम्लपित्त या आजाराचे प्रमाण खेडय़ांपेक्षा शहरी लोकांत जास्त आहे. कारण Hurry-Worry-Curry या गोष्टी शहरात राहणाऱ्या व्यक्तींच्या दैनंदिनीचा एक भाग झालेला असतो. Hurry म्हणजे घाई. धावपळ, बस, लोकलच्या वेळा सांभाळणे, त्यासाठी घाईघाईने जेवणे, सर्व गोष्टी वेळांमध्ये बसवण

सौंफ के फायदे..!

Image
सौंफ की चाय का सेवन, कई तरह की स्वास्थ्य समस्याओं से आपको बचा सकता है। जानिए सौंफ की चाय पीने के यह बेहतरीन फायदे - 1 पेट में होने वाली जलन, ए‍सीडिटी, गैस, पेट दर्द, डायरिया और महिलाओं में मासिक धर्म के समय होने वाले दर्द में भी सौंफ की चाय का सेवन फायदा पहुंचाता है। 2 खून को साफ करने के लिए सौंफ बेहद फायदेमंद है। यह न केवल बेहतरीन ब्लड प्यूरीफायर यानि रक्तशोधक है, बल्कि आपके लिवर और किडनी के लिए भी फायदेमंद है। 3 यह शरीर में वसा के जमाव को कम करती है और आपके वजन को कम करने में मददगार साबित होती है। यह आपकी प्रतिरोधक क्षमता को भी बढ़ाती है। 4 एंटीऑक्सीडेंट से भरपूर यह चाय आपको तनाव रहित रहने में मदद करेगी और आपके दिल का भी ख्याल रखने में सहायक होगी। यह आपको लगातार तरोताजा महसूस कराएगी। 5 त्वचा में चमक पैदा करके यह चाय आपके आकर्षण को बढ़ाने में मदद करेगा और झुर्रियों को कम करके आपको जवां दिखाने में भी बेहद सहायक होगी। सौंफ खाने के 13 फायदे *सौंफ और मिश्री समान भाग लेकर पीस लें। इसकी एक चम्मच मात्रा सुबह-शाम पानी के साथ दो माह तक लें। इससे आंखों की कमजोरी दूर होती है तथा नेत्र ज्

हळदीचे दूध पिण्याचे फायदे..!

Image
दुधात हळद टाकून पिणे हि एक पुरातन पद्धत आहे ज्यामुळे शरीराला अनेक प्रकारचे फायदे होतात. बनवण्याची पद्धत : तुम्हाला दुधात अर्धा चमचा हळद पावडर किंवा एक इंच हळदीचा ताजा तुकडा मिसळायचा आहे. हे मिश्रण १० ते १५ मिनिटे चांगले उकळून घ्या. १. श्वसननलिके संबंधित आजारांवर फायदेशीर : हळदीचे दूध रोगाणूविरोधी आहे आणि हे बॅक्टेरियल संक्रमण आणि वायरल संक्रमणशी लढते. हे दूध तुमच्या शरीरातील तापमान वाढवते आणि फुफ्फुसांमधील रक्तसंचय आणि sinus मधून लवकर आराम देते. म्हणून हे श्वसननलिकेसंबंधी आजरांवर उपचारासाठी उपयोगी ठरते. हळदीचे दूध अस्थमा आणि ब्रॉन्कायटिस च्या इलाजासाठी देखील खूप उपयोगी आहे. २. सर्दी खोकल्यावर उपचार : हळदी मध्ये अँटिसेप्टिक आणि सूज कमी करण्याचे गुणधर्म असतात. जे संक्रमणासोबत सर्दी आणि खोकल्याच्या लक्षणांशी लढण्यास मदत करतात. हे सुख्या खोकल्याविरुद्ध विशेष प्रभावशील आहे. ३. रक्तभिसरण क्रिया सुधारते : ह्या शक्तिशाली मसाल्याचा पूर्वीपासूनच आयुर्वेदातील औषधात एक रक्तशोधकाच्या रूपात उपयोग केला जातो. हे रक्ताभिसरण प्रक्रियेत सुधार करते. हे तुमच्या लिव्हर द्वारा पूर्ण शरी

दुध आणि लसून यांचे फायदे..!

Image
लसून दुधा मध्ये उकळवून पिण्याचे फायदे लसून फक्त जेवणाची चव वाढवत नाही तर शरीरासाठी एक औषधी सारखे कार्य करते. यामध्ये विटामिन, खनिज, फॉस्फोरस, आयरन इत्यादी असते. लसून शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते. जेवणा मध्ये लसणाचा कोणत्याही प्रकारे केलेला वापर शरीरासाठी फायदेशीर असतो. दुध आपल्या शरीरासाठी उपयोगी असते. दुध पिण्यामुळे अनेक आजार दूर होतात आणि बोन्स मजबूत होतात. पण जर लसून आपणा दुधामध्ये मिक्स करून सेवन केल्यामुळे याचे फायदे अनेक पटीने जास्त वाढतात. आजकाल खाण्यापिण्यातील दुर्लक्ष आणि वाईट सवयी यामुळे आरोग्य बिघडत चालले आहे. ज्यामुळे अनेक आरोग्य विषयक समस्या निर्माण होत आहेत. आज आम्ही तुम्हाला दुधा सोबत लसून सेवन केल्यामुळे होणाऱ्या 10 मोठ्या फायद्या बद्दल सांगणार आहोत. आजकाल बहुतेक लोकांचे गुडघे दुखतात, सियाटिकाची समस्या, कधी कधी तर वेदना एवढ्या वाढतात की चालणे फिरणे मुश्कील होते. कधीकधी या वेदनेमुळे गुडघ्यावर सूज येण्याची समस्या होते. पण आज आम्ही तुम्हाला लसून आणि दुधाचा असा उपाय सांगत आहोत ज्याच्या प्रयोगाने गुडघेदुखी, सियाटिका बरे होते, एवढेच नाही तर या उपायाने कोलेस

सोरायसिस(Psoriasis)

Image
सोरायसिस क्रॉनिक यानी बार बार होनेवाला आॅटोइम्यून डिजीज हैं। इसके कारण त्वचा पर लाल और सफेद रंग के धब्बे हो जाते है। वैसे तो यह रोग 2-3 प्रतिशत के लोगों में ही पाया जाता है लेकिन फिर भी इस रोग में पूरी जानकारी होना बहुत जरूरी है। इस समस्या का इलाज न करवाने पर यह बार-बार होती रहती है। इसके बारे में पूरी जानकारी होने पर आप इसका सही इलाज करवा सकते है।  1. प्लेक सोरायसिस 8-10 प्रतिशत लोगों में होने वाली इस समस्या के कारण शरीर पर सिल्वर और सफेद रंग की लाइन बन जाती है। कोहनी, घुटने, स्कैल्प और पीठ मे नीचे होने वाला इस सोरायसिस से लाल धब्बे और जलन होने लगती है। 2. गटेट या चित्तीदार सोरायसिस युवाओं में पाया जाने वाला ये सोरायसिस शरीर पर छोटे गुलाबी चित्ती सी उभर कर आती है। यह समस्या ज्यादातर बाजू, कोहनी और स्कैल्प पर पाई जाती है। इसमें तनाव, त्वचा में चोट जैसे निशान और दवाइयों का रिएक्शन होने लगता है। ज्यादातर मामलों में यह समस्या अपने आप ठीक हो जाती है। 3. इन्‍वर्स सोरायसिस इस टाइप के सोरायसिस बाइट रेड, स्मूथ, शाइनी और बिना लाइन के होते है। यह समस्या आर्मपिट्स, ग्रोइन और स

पक्षाघात (लकवा )

Image
1. मांसपेशियाँ कार्य करने में पूर्णतः असमर्थ हों जाती है उस स्थिति को पक्षाघात लकवा या फालिज कहते हैं। लकवे होने पर प्रभावी क्षेत्र के भाग को उठाना, घुमाना, फिराना या चलना-फिरना लगभग असम्भव हो जाता है। लकवा अति भागदौड़, क्षमता से बहुत ज्यादा परिश्रम या बहुत अधिक व्यायाम, अति गरिष्ठ भोजन बहुत अधिक मात्रा में लेने से हो सकता है, 2. हमारे शरीर के सभी अंगो को कार्य करने के लिए रक्त की आवश्यकता पड़ती है लेकिन जब अचानक मस्तिष्क के किसी हिस्से मे खून का दौरान रुक जाता है या मस्तिष्क की कोई रक्त वाहिका फट जाती है और मस्तिष्क की कोशिकाओं के आस-पास खून एकत्र हो जाता है ऐसी अवस्था में शरीर के किसी भी हिस्से में लकवा हो सकता है अथवा किसी हिस्सों में रक्तवाहिका में खून का थक्का बनने के कारण खून की पूर्ति बंद हो जाय तो उस अंग में लकवा हो जाता है । यदि तुरंत इलाज मिल जाय और रक्तवाहिका में रुधिर का प्रवाह पुन: शुरू हो जाय अर्थात खून का थक्का ठीक हो जाय तो रोगी की स्थिति में शीघ्र सुधार हो सकता है, वह जल्दी ही बिलकुल ठीक भी हो सकता है, लेकिन यदि रुधिर का प्रवाह शुरू ना हो सके तो स्थायी पक्षाघात

मुखपाक (तोडं येणे)

Image
बोलीभाषा - तोडं येणे. मुखपाकामध्ये तोंडाच्या आतील बाजुस आणि जिभेवर लहान लहान फोड येतात,त्याच्यामध्ये वेदना व दाह असतो. कारणे १.अति तिखट,तेलकट,खारट,अति गरम,आंबवलेले पदार्थ,बेकरीचे पदार्थ खाणे, मांसाहार करणे,विरुद्धाहार घेणे. २.दुपारी झोपणे व रात्री जागरन करणे. ३.अति मनन अति चिंतन करणे,stress tension घेणे,अति रागावणे. ४.जेवणाच्या वेळा न पाळणे इ.कारणांमुळे शरिरातील पित्त दोष वाढुन शरीरांतर्गत उष्णता वाढते व त्यामुळे तोंड येते. लक्षणे १.जिभेवर व तोंडात फोड येतात,त्याच्यामध्ये दाह व वेदना असतात. २.अंगामध्ये बारीक ताप असतो. ३.अन्न घेता त्रास होतो. ४.भुक मंदावते. ५.अजीर्ण असते. ६.बद्धकोष्ठता असते. ७.ग्रहणीचा( ulcerative colitis) त्रास असतो. घरगुती आयुर्वेदीक उपचार. १.फोडांवर मध लावणे. २.गायीचे साजुक तुप लावणे. ३.पाण्याचे प्रमाण वाढविणे. ४.काळ्या मनुका चावुन खाणे. ५.शहाळ्याचे पाणी पिणे. ६.गायीचे तूप व दुध शतावरी कल्पासह घेणे. ७.एक चमचा त्रिफळा एक कप कोमट पाण्यात मिसळुन गुळण्या करणे. ८.३-३ चमचे कोथिंबिरीचा रस घ्यावा. ९.रात्री २ च.ऐरंडेल तेल कोमट पाण्यासह घेणे.

रक्ताविषयी काही माहिती..!

Image
रक्ताविषयी तुम्हाला माहीत नसलेल्या काही गोष्टी नक्की वाचा 🔸जगातील पहिली रक्त पेढी १९३७ रोजी बनवण्यात आली होती. 🔸आपल्या शरीरातील रक्ताचा ७० टक्के भाग लाल रक्तपेशींच्या आतमध्ये असलेल्या हिमोग्लोबिनमध्ये असतो. ४ टक्के भाग मांसपेशींच्या प्रोटीन मायोग्लोबीन मध्ये, २५ टक्के भाग यकृत, बोन मॅरो, प्लीहा, मूत्रपिंडामध्ये असते आणि उरलेले १ टक्का रक्त प्लाजमाच्या तरल अंश व कोशिकांच्या एंजाइम्समध्ये असते. 🔸१ मिली रक्तामध्ये १०,००० पांढऱ्या रक्तपेशी आणि २,५०,००० प्लेटलेट्स असतात. 🔸आपल्या नसांमध्ये ४०० किलोमीटर प्रतितास या वेगाने रक्ताभिसरण होते. 🔸रक्त कोशिकांना संपूर्ण शरीरात फिरण्यास ३० सेकंद लागतात. या रक्त कोशिका २० सेकंदामध्ये १२००० किमी अंतर पार करू शकतात. 🔸जर आपल्या शरीराने रक्ताला बाहेर पंप केले, तर हे रक्त ३० मीटरपर्यंत उडू शकते. 🔸मनुष्याचे रक्त फक्त ४ प्रकारचे (O, A, B, AB) असते. पण गाईंमध्ये जवळपास ८००, कुत्र्यांमध्ये १३ आणि मांजरांमध्ये ११ प्रकारचे रक्त पाहण्यास मिळते. 🔸नुकत्याच जन्मलेल्या बालकामध्ये फक्त १ कप (२५० एमएल) रक्त असते आणि तरुण माणसामध